رهنمودهای عمومی در طراحی صفحه های وب سایت سازمانهای دولتی

در مقاله پیشین «بازنمایی اطلاعات در وب سایت سازمانهای دولتی» عنوان های اصلی رهنمودهای عمومی در طراحی صفحه های وب سایت، ذکر شد که در این مقاله به بررسی هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.

•    صفحه های وب سایت را ساده، یکسان، و کم حجم طراحی کنید.
مطالعات نشان می دهند که هشت ثانیه انتظار برای پاسخ گویی کافی است تا کاربران علاقه خود را از دست دهند. اما کاربران وب آموخته اند که باید صبر بیشتری داشته باشند؛ بنابراین زمان انتظار حداکثر 10 ثانیه نیز برای بارگذاری صفحه های وب پذیرفتنی است.
وب سایت را نباید با فایلهای گرافیکی، انیمیشن، و دیگر شکلهای جذاب و اضافی پر کرد. شکل ظاهری تمام صفحه ها نیز باید یکسان باشد. به عنوان نمونه پس زمینه، قلم، عنوانها، عنوانهای فرعی، پانویسها، پیوندها، و … در تمام صفحه ها باید الگوی مشابهی داشته باشند.
تصاویر و گرافیک وب سایت باید با هدفهای آن هم‌راستا باشند و توجه بازدیدکنندگان را از این هدفها منحرف نسازند.

•    تمام صفحه های یک وب سایت گویای این باشند که از آن چه وب سایتی هستند.
مطمئن شوید که تمام صفحه های وب سایت، نشانی از وب سایتی که به آن تعلق دارند، داشته باشند. ممکن است بازدیدکنندگان وب سایت به طور مستقیم و بدون اینکه از طریق صفحه اصلی وب سایت وارد شوند، به صفحه هایی از وب سایت دسترسی پیدا کنند. به همین دلیل، هر صفحه باید یک پیوند به صفحه اصلی وب سایت داشته باشد و نیز به کاربر نشان دهد که بر اساس ساختار فضای اطلاعاتی وب سایت، در کجا قرار دارد. به این ترتیب، نام و لوگوی وب سایت را در تمام صفحه ها قرار دهید و لوگوی تمام صفحه ها را به صفحه اصلی وب سایت پیوند دهید؛ لوگوی صفحه اصلی استثناست؛ چرا که صفحه اصلی وب سایت نیاز به پیوندی ندارد که به همان صفحه برگردد.

•    تمام اطلاعات مهم و پیوندهای راهبری میان صفحه های وب سایت را در بالای صفحه قرار دهید.
پژوهش ها نشان می دهد تنها 10 درصد از کاربران از «اسکرول» صفحه برای مشاهده اطلاعات پایین صفحه استفاده می کنند. از این رو، تمام اطلاعات مهم و پیوندهای راهبری بین صفحه های وب سایت باید در بالای صفحه باشند.

•    عنوان صفحه ها را گویا و موثر انتخاب کنید.
عنوان صفحه هایی که برای موتورهای جست‌و‌جو کمتر قابل بازیابی باشند یکی از مشکلات عمده وب سایت ها به شمار می رود. امروزه جست‌و‌جو مهم ترین روش یافتن وب سایت ها است. «عنوان صفحه» مناسب، ابزار اصلی وب سایت برای جذب بازدیدکنندگان جدیدی است که ممکن است از فهرست نتایج جست‌و‌جو، وب سایت شما را بیابند. عنوان صفحه، در کد «اچ‌تی‌ام‌ال» صفحه در تگ <title> قرار می گیرد و تقریبا همیشه به عنوان سرتیتر در فهرست نتایج موتورهای جست‌و‌جو نشان داده می شود. موتورهای جست‌و‌جو معمولا 66 کاراکتر اول عنوان صفحه را نمایش می دهند، از این رو، عنوان صفحه در عمل می تواند «خلاصه ای از محتوای» صفحه باشد. زمانی نیز که کاربر یک وب سایت را به فهرست وب سایت های مورد علاقه خود اضافه می کند، عنوان صفحه به عنوان مدخل پیش فرض آن استفاده می شود.
در عنوان صفحه های دیگر وب سایت از واژه هایی استفاده کنید که محتوای صفحه را نشان دهند. چرا که عنوان صفحه در پنجره مرورگر و نیز در «نوار وظیفه» استفاده می شود و کاربران حرفه ای با کمک اولین کلمات عنوان صفحه ها می توانند بین پنجره ها حرکت کنند. اگر تمام عنوانها با واژه های یکسانی آغاز شده باشند، قابلیت استفاده هم زمان از چند پنجره به میزان زیادی کاهش می یابد.

•    چیدمان صفحه را با قابلیت انعطاف طراحی کنید.
چیدمان با پهنای ثابت دشواریهایی را برای کاربران ایجاد می کند. در نمایشگرهای بزرگ اگر صفحه های وب سایت متناسب با پنجره مرورگر وب تغییر نکنند، استفاده از آنها دشوار می شود. در مقابل نیز اگر پنجره مرورگری که وب سایت در آن باز است کوچک باشد و صفحه وب سایت چیدمان قابل انعطاف نداشته باشد، «اسکرول» های افقی، کار را دشوار می کنند.
اندازه قلم نیز در اینجا اهمیت می یابد. فرض کنید که وب سایت با قابلیت انعطاف طراحی شده، اما اندازه قلم نوشته ثابت باشد؛ در این حالت کاربرانی که نمایشگرهایی با دقت تصویر بالا دارند، اندازه قلمها را بزرگ‌شده می بینند و اگر بخواهند اندازه صفحه را بزرگ کنند تا متن قابل خواندن شود، چیدمان های ثابت تلاش آنها را بی نتیجه می گذارد.

•    در طراحی از «اچ‌تی‌ام‌ال» استفاده کنید.
ساختار پیش فرض نمایش اطلاعات در صفحه ها باید بر اساس «اچ‌تی‌ام‌ال» باشد. این زبان باید برای ساختاردهی اطلاعات به کار رود و طرح صفحه ها نباید بر اساس این زبان تعیین شود. افزون بر این، تمام اقلامی که برای نمایش آنها نیاز به «پلاگین» خاصی است، باید در قالب «اچ‌تی‌ام‌ال» نیز نمایش داده شوند.

•    از کاربرد هر چیزی که شبیه آگهی های تبلیغاتی است، پرهیز کنید.
امروزه کاربران آموخته اند که آگهی های تبلیغاتی را که در راستای هدفهای پیمایش وب سایت نیستند، نادیده بگیرند، اما در همین حال از اقلام و عناصری که شبیه شکلهای تبلیغاتی هستند نیز چشم پوشی می کنند. نادیده گرفتن این اقلام باعث می شود کاربر جزئیات آنها را مطالعه نکند. از این رو بهتر است از کاربرد آنچه که شبیه آگهی های تبلیغاتی هستند، پرهیز کنید. اقلامی که از بعد شکل یا موقعیت شبیه بنرهای تبلیغاتی هستند، متنهای چشمک زن، یا انیمیشن های سریع، نمونه هایی از این موارد به شمار می روند.

•    هم‌خوانی را در طراحی رعایت کنید.
هم‌خوانی یکی از مهم‌ترین اصول استفاده پذیری در وب است. زمانی که ویژگیهای وب سایت ها هم‌خوان باشند، کاربران با توجه به تجربه های پیشین خود می دانند چه چیزی رخ می دهد. هر چه رفتار وب سایت بیشتر مطابق با انتظارات کاربر باشد، احساس بهتری از تحت کنترل بودن سیستم دارد و علاقه وی به وب سایت بیشتر می شود. بنابراین مانند وب سایت های دیگر عمل کنید. اگر بیشتر وب سایت های بزرگ کار مشابهی را انجام می دهند، بر اساس همان الگو عمل کنید؛ زیرا کاربران انتظار دارند وب سایت ها، هم‌خوان با الگوی ذهنی پیشین آنها باشد.

•    صفحه را ساختاربندی کنید تا یافتن اطلاعات در آن راحت‌تر باشد.
صفحه را ساختاربندی کنید تا یافتن اطلاعات در آن راحت‌تر باشد. برای مثال، از دسته بندی و عنوانهای فرعی برای تقسیم اطلاعات زیاد به بخشهای کوچک‌تر استفاده کنید. به جای قرار دادن یا گنجاندن همه موضوع در یک صفحه بلند، از صفحه های متوالی استفاده کنید. به این منظور، بهتر است صفحه اول چکیده مطالب را در بر داشته باشد و صفحه های بعدی، هر کدام یک بخش از مطلب را بیان کنند. بدین ترتیب، از اتلاف زمان کاربران پیش گیری می شود.

•    برای طراحی صفحه های اصلی وب سایت زمان و هزینه بیشتری اختصاص دهید.
صفحه اصلی هر وب سایت دروازه ورودی یا ویترین آن است و نقش زیادی در ایجاد انگیزه در کاربر برای استفاده از وب سایت دارد. بسیار مهم است که این صفحه، احساس اولیه خوبی به بازدیدکنندگان بدهد.

•    تاریخ ایجاد یا روزآمدسازی را در تمام صفحه ها درج کنید.
در تمام صفحه ها باید تاریخ ایجاد یا روزآمدسازی درج شود.

•    اطلاعات را روزآمد کنید.
وب سایت نیازمند نگهداری پیوسته است. از این رو، باید اطلاعات در تمام وب سایت بررسی و اطلاعات قدیمی حذف و اطلاعات جدید جایگزین آن شود. با این وجود، اغلب وب سایت ها تنها برای ایجاد محتوای جدید وقت صرف می کنند و توجهی به نگهداری وب سایت ندارند. البته روشن است که بعد از گذشت تاریخ انقضای برخی صفحه ها، بهتر است این صفحه ها کاملا حذف شوند.

•    در استفاده از فناوریهای نو احتیاط کنید.
وب سایت ها نباید با تبلیغات دروغین درباره استفاده از آخرین فناوریهای وب کاربران را جذب کنند. اکثر کاربران به محتوای مفید و توانایی شما برای ارائه خدمات بهتر به آنان اهمیت می دهند. استفاده از فناوریهای نو که هنوز در مرحله آزمایشی خود قرار دارند، کاربران را دلسرد می کند. اگر رایانه کاربران زمانی که از یک وب سایت دیدن می کند، از کار بیفتد، بسیاری از آنها دیگر به آن وب سایت مراجعه نمی کنند.