پورتال مجلس شورای اسلامی، بررسی وضعیت طراحی و عملکرد

پورتال مجلس شورای اسلامی، بررسی وضعیت طراحی و عملکرد

پورتال مجلس شورای اسلامی به آدرس www.parliran.ir ارائه دهنده اخبار و اطلاعات مجلس، نمایندگان مجلس و قوانین و آیین نامه های مصوب است. این پورتال با زبان برنامه نویسی asp.net تولید شده و بر روی بانک داده Sql Server مستقر است.  در این نوشتار به وضعیت طراحی پورتال مجلس شورای اسلامی از حیث وضعیت طراحی و عملکرد آن نگاهی می اندازیم.

بررسیپورتال مجلس شورای اسلامی

در بدو امر و با وارد کردن آدرس پورتال در مرورگر، با یک صفحه اینترو (Intro) مواجه میشویم. تمام کاری که کاربر در این صفحه میتواند انجام دهد انتخاب بین دو زبان فارسی و انگلیسی است. صفحات اینترو سال هاست که در طراحی پورتال های اینترنتی جایگاهی نداشته و طراحان پورتال کمتر سراغ استفاده از این گزینه میروند. این موضوع خصوصا در ایران که اکثر کاربران آن از اتصال اینترنتی با سرعت پایین استفاده میکنند مانعی در راه دسترسی کاربر به وب سایت اصلی ایجاد کرده و وی را مجبور به کلیک اضافه میکند.

پس از کلیک بر روی زبان فارسی، و وارد شدن به صفحه اصلی پورتال، اولین چیزی که جلب نظر میکند ساختار ستونی صفحه اصلی پورتال است. پورتال از سه ستون اصلی تشکیل شده است. ستون سمت راست به منو ها، ستون عریض وسط به اخبار و ستون سمت چپ  به ارائه لینک دانلود قوانین و مقررات مصوب مجلس به انضمام ارائه تصویر روز و لینک به وبلاگ نمایندگان خلاصه شده است.

هدر صفحه به گونه ای مستقیم و با به کارگیری عناصر گرافیکی مرتبط (تصویر صحن علنی مجلس، ساختمان قدیم و ساختمان جدید مجلس و پرچم جمهوری اسلامی در منتها الیه سمت چپ) به کاربر یاد آوری میکند که وارد پورتال مجلس شورای اسلامی شده است.  در بخشی از هدر لینک های خروجی مانند لینک به پورتال شورای نگهبان، پورتال کتابخانه مجلس، پورتال مرکز پژوهش ها و … مشاهده میشود. درج پیوندهای خروجی در هدر پورتال و در یکی از ارزشمند ترین فضاهای نیم صفحه فوقانی پورتال کمی غیر حرفه ای به نظر میرسد. درج این لینک ها در فوتر مناسب تر به نظر میرسید. دقیقا زیر لینک های خروجی فضایی برای متن متحرک قرار داده شده است. سرعت پایین حرکت این متن متحرک عملا باعث میشود که کاربر چندان منتظر ظاهر شدن و خواندن متن نباشد.

پورتال به طرز تعجب انگیزی فاقد فوتر است. فوتر در پورتال های امروزی فضایی است که میتوان به وسیله آن کمک شایانی به ناوبری کاربر نمود، استفاده از فوتر تا جایی مرسوم است که امروزه فوترهایی با عنوان هایپر فوتر طراحی شده و عمده نیاز ناوبری کاربر را تامین میکنند. به عنوان یک مثال مرتبط میتوان از فوتر استفاده شده در وب سایت پارلمان بریتانیا به آدرس  www.parliment.uk اشاره کرد. ضمن اینکه فوتر محلی است که میتوان لینک های خروجی ارزشمند را نیز در آن جایگذاری کرد. کاری  که در پورتال مجلس شورای اسلامی در هدر انجام شده است. نکته این که حتی همان فوتر حداقلی پورتال نیز در نسخه فعلی به درستی نمایش داده نمیشود و باعث به هم ریختگی بخش پایینی صفحه اصلی شده است.

پس از بررسی ساختار کلی پورتال به معماری محتوای پورتال می پردازیم (اگر نمیدانید معماری محتوا چیست این مقاله را بخوانید). طراحی کلی پورتال بیشتر مشابه پورتال ها و وب سایت های خبری است. وجود 4 رکورد خبری در میانه صفحه اصلی به پورتال رنگ و بوی خبری داده است. ضمن اینکه منکر ارزش اخبار مرتبط در پورتال نهادی مانند مجلس شورای اسلامی نیستیم ارائه اخبار در این حجم از صفحه اصلی را نیز چندان با اصول حرفه ای معماری محتوا برای پورتال یک نهاد حکومتنی مانند مجلس مناسب نمیدانیم. (به عنوان مثال نگاهی بیندازید به وب سایت پارلمان آلمان به آدرس bundestag.de ، وب سایت کنگره آمریکا به آدرس home.gov و به وب سایت پارلمان بریتانیا به آدرس parliment.uk ) خبر رسانی امری است که ظاهرا در مجموعه وب سایت های مجلس شورای اسلامی به وب سایت خانه ملت سپرده شده و بنا براین از فضای صفحه اصلی پورتال مجلس میتوان بهره برداری های مناسب تری نمود.

در ستون سمت چپ، هدف طراح از قرار دادن مجموعه تصاویری از فضای مجلس با ابعاد تقریبی بنرهای تبلیغاتی نامعلوم به نظر میرسد. تصاویر چرخشی با این ابعاد (حدود 170 در 170 پیکسل) هیچ کارکردی در طرح ندارند. در صورتیکه منظور طراح از درج این تصاویر، تزیین و زیباتر کردن صفحه است باید بگوییم این عمل دقیقا به ضد خود تبدیل شده است. تصاویری با این ابعاد معمولا برای کارکردهای تبلیغاتی و لینک به صفحات دیگر استفاده میشوند که در این جا تصاویر به هیچ صفحه ای لینک نشده اند. لینک های پایین تصویر عمدتا به متون آیین نامه ها، قوانین و لوایح بودجه اختصاص دارد. بخشی از این لینک ها به صفحه اچتمل و برخی به یک فایل پی دی اف ارجاع شده اند. نکته جالب توجه در خصوص این ستون این است که در صفحات داخلی صرفا دو گزینه قانون اساسی و آیین نامه داخلی قابل مشاهده است و سایر گزینه ها در دسترس نیستند. به عنوان مثال چنانچه کاربر در صفحه اصلی بر روی قانون بوجه 92 کلیک کند به قوانین بودجه سایر سال ها که در صفحه اصلی در دسترس است در صفحه داخلی دسترسی ندارد و باید مجددا به صفحه اصلی برگردد. ایراد فاحش دیگری که به این بخش وارد است نمایش متفاوت این ستون در آدرس های مختلف صفحه اصلی است. صفحه اصلی پورتال مجلس با دو آدرس URL کاملا متفاوت در دسترس است. آدرس http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1&fkeyid=&siteid=1&pageid=219 و آدرس http://parliran.ir/?siteid=1 هر دو به صفحه اصلی پورتال ارجاع میدهند. ضمن اینکه این موضوع تاثیر بسیار ویرانگری بر سئوی پورتال دارد (که در جایگاه خود به آن خواهیم پرداخت) نکته جالب توجه تغییرات در ستون سمت چپ پورتال به ازای هر کدام از این آدرس هاست که عدم توجه به آن عجیب به نظر میرسد.

در ستون سمت راست پورتال، اشتباه رایج اکثر پورتال های اینترنتی دولتی و حکومتی مجددا تکرار شده است. مشخص نیست قرار دادن بخش ورود به پست الکترونیکی افراد درون یک سازمان بر روی پورتال اینترنتی که مخاطبان آن عموم جامعه هستند چه دلیلی دارد. ضمن اینکه این بخش در ارزشمند ترین بخش صفحه اصلی پورتال یا بخش طلایی آن (بر اساس مدل های گردش چشم وب فارسی – Right to Left Navigation Model) قرار داده شده است.

در خصوص منوی سمت راست، از ارزش محتوای درج شده در منو صرفنظر میکنیم و صرفا از نظر شکلی به آن میپردازیم. اولین ایراد در اولین گزینه منو نمایان میشود. جایی که با کلیک کردن بر روی آیتم صفحه اصلی، صفحه اصلی یا Home در صفحه جدیدی باز میشود. (حتی اگر در صفحه اصلی باشید!) در این منو هم محتوا ها عموما به شکل واحدی ارائه نمیشوند و ترکیبی از اصفحات اچتمل و فایل های پی دی اف هستند. عمده فایل های پی دی اف نیز اسکن متون هستند که جستجو در آن ها امکان پذیر نیست. بخشی از اطلاعات موجود در منوی سمت راست با منوی سمت چپ مشترک است (مانند آیین نامه های داخلی مجلس). گالری عکس موجود در منو دسته بندی خوبی ارائه میدهد اما نکته این است که پس از وارد شدن به هر آلبوم و کلیک بر روی یک تصویر خاص، تصویر در یک صفحه جدید باز میشود و کاربر مجبور است برای دیدن عکس بعدی از گزینه Back مرورگر استفاده کرده و مجددا بر روی عکس بعدی کلیک کند و … . معلوم نیست استفاده از تکنیک های نمایش گالری های تصاویر چه پیچیدگی هایی داشته که از آن در اینجا استفاده نشده است. نکته جالب توجه دیگر در منوی سمت راست، وجود لینک های خارجی است مانند لینک وب سایت اتحادیه بین المجالس و … . با اینکه در همین منو گزینه ای به نام پیوندها وجود دارد اما بعضا لینک های خارجی در منو جاسازی شده اند.

بررسی عملکرد پورتال مجلس شورای اسلامی

پورتال مجلس شورای اسلامی بنا بر ماهیت تقنینی مجلس میتواند و باید سرشار از محتواهای ارزشمندی مانند بانک قوانین و مقررات مصوب، مشروح مذاکرات روزانه مجلس، مصوبات کمیسیون هاطرح ها، لوایح، نطق های پیش از دستور نماینذگان و … باشد. بنا بر این، این پورتال میتواند مرجعی برای پژوهشگران، اساتید، روزنامه نگاران و عموم علاقمندان حوزه مجلس باشد. اما بر فرض وجود این محتوای ارزشمند در پورتال فعلی مجلس، آیا گروه های ذینفع میتوانند به راحتی از این محتوا استفاده کنند؟ پاسخ به صراحت منفی است. در هیچ کجای پورتال مجلس شورای اسلامی، اثری از سرویس جستجو به چشم نمیخورد. قاعدتا پورتالی به عرض و طول پورتال مجلس شورای اسلامی نیازمند یک سرویس جستجوی پیشرفته است که بتواند محتوا را بر اساس زمان، موضوع، حوزه، طرح ها، لوایح و … فیلتر کرده و به مخاطب نمایش دهد. گرچه نمیتوان نقشه سایت موجود در پورتال فعلی را در برآورده کردن بخشی از این نیاز نادیده گرفت اما وجود ماژولی مانند نقشه سایت نافی اهمیت بخش جستجو نیست. گرچه اگر سرویسی به نام جستجو نیز در پورتال فعلی وجود داشت به دلیل ساخت یافته نبودن اطلاعات مندرج در این پورتال کمک چندانی به مخاطب نمیکرد. بنا براین اولویت اساسی در پورتال مجلس را میتوان ایجاد ساختارهای محتوایی یکسان و جستجوپذیر و سپس توسعه سرویس جستجوی پیشرفته دانست.

در بخش آخر این نوشتار، نیم نگاهی به وضعیت سئوی پورتال خواهیم انداخت. پورتال در حوزه مسایل مرتبط با سئو در وضعیت مناسبی نیست. وجود بی شمار صفحات تکراری یا اصطلاحا Duplicate Content پورتال را از این حیث بسیار آسیب پذیر کرده است. نمونه واضح این مساله در آدرس دهی صفحه اول بخش فارسی قابل ذکر است به عنوان مثال تمامی URL های زیر به صفحه اصلی بخش فارسی ختم میشوند:
http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1
http://parliran.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=1&pageid=2912
http://parliran.ir/?siteid=1
http://parliran.ir/index.aspx?siteid=01

شکی نیست که URL های متفاوت برای یک صفحه یکسان از نظر گوگل مصداق محتوای تکراری است و جریمه محتوای تکراری هم چیزی جز حدف از ایندکس و یا سقوط وحشتناک رنک سایت نیست. پورتال در حوزه سئو مشکلات پرشمار دیگری نیز دارد. اما همین یک ایراد اساسی برای عدم نتیجه گیری در گوگل کافی است.

نوشته شده در: واحد تحقیق و توسعه شرکت طراحی سایت داده پردازی فرا