همواره در یک سو از هر بازاری، اشخاصی وجود دارند که حاضر به پرداخت پول در ازای دریافت ارزشی در قالب خدمت هستند و در سوی دیگر آن نیز سرویس دهندگانی که با فراهم کردن توانمندی و تامین منابع، به ارایه ارزش در برابر دریافت وجه متناسب مبادرت می کنند. به انجام این مبادله دادوستد اطلاق می شود؛ فرایندی که طی آن اثربخشی، ریسک و مالکیت کالا یا خدماتی جابه‌جا می شود؛ هر چند در دیدگاه های نوین، میدان رقابت بر عدم تحمیل مخاطرات و هزینه های مالکیت، به سرویس گیرنده استوار است. اما آنچه می تواند به عنوان نقطه عطف در جریان ارتباط این دو نقش آفرین بازار در نظر گرفته شود، انعقاد قرارداد است؛ عملی که طی آن با حصول توافقی دو – یا چند – جانبه به صورتی رسمی و الزام آور، فروشنده متعهد به ارایه خدمتی مشخص و خریدار ملزم به پرداخت مبلغی معین می شود.

هر چند حتی توافق شفاهی را نیز می توان به منزله قرارداد تلقی کرد، اما آنچه در فرهنگ بوروکراسی جهانی به انعقاد قرارداد رسمیت و الزام عملی (در سایه حمایت قانون) می بخشد، تنظیم و نگارش متنی حقوقی در راستای تبیین اهداف، شرایط، تعهدات و اختیارات طرفین سرویس در برابر یکدیگر است. از آنجا که سرویس در فضای فناوری اطلاعات ذاتا مقوله ای پیچیده و فنی است، تنظیم قراردادهای مبادله چنین ارزشی، دقت نظر و هوشمندی خاصی می طلبد. در ابتدا باید در نظر داشت که توافقی موجب خلق و مبادله «ارزش» می شود که منصفانه، معقول و مقدور باشد؛ یعنی مادام که یکی از طرفین در تبادل خدمت، فاقد توانمندی ایفای تعهدات بوده یا اصل موضوع تعهد به دور از شرایط واقعی تحقق آن توافق شود، نمی توان به دستاوردی مفید و ارزشمند امیدوار بود.

بیشتر بخوانید
مدیریت ریسک در پروژه های فناوری اطلاعات

در تدوین یک قرارداد، ارایه سرویس علاوه بر کالبد اصلی آن مشتمل بر معرفی طرفین، بیان موضوع قرارداد، زمان و مکان تحقق تعهدات، مبلغ و شرایط پرداخت، اختیارات فسخ و دعاوی محتمل و سایر ارکان مرتبط؛ باید به مطالبی همچون الزامات پیش نیاز خدمات (SLR)، جدولی برای شرح مسوولیت های طرفین (Responsibility Matrix)، نحوه ارزیابی خدمات بر اساس سطح محقق شده (SLA Metrics)، بیان نقاط عطف یا Milestoneها در قرارداد و ارایه شرح کاملی از شرایط فنی حاکم بر خدمات پرداخت.
تجربه نشان داده که بذل دقت در توافق و تبعیت از اصول حرفه ای در نگارش متن قرارداد، با موفقیت پروژه یا بازدهی خدمت موضوع قرارداد رابطه مستقیم دارد. از آن روی که بنابر تعابیری، مستند قرارداد برای روز مبادا و شرایط غیرعادی ارتباط طرفین تهیه می شود، لازم است تا حد ممکن و با رعایت شرایط ایجاز، دقیق، جامع، مانع و به تناسب حال خدمات فناوری اطلاعات، فنی و خردمندانه تحریر شود.