اکسترانت چیست؟

برای تعریف اکسترانت، لازم است پیش از آن تعریف دقیقی از مفهوم اینترانت داشته باشیم. زیرا در تعریف اکسترانت ارجاعات متعددی به اینترانت خواهیم داشت اما اینترانت چیست و ویژگی های آن کدام است و تفاوت آن با اینترنت چیست؟

اینترانت
یکی از جدیدترین کاربردهای گروهی در رابطه با فناوری، چیزی شبیه اینترنت است که در داخل یک سازمان یا موسسه مورد استفاده قرار میگیرد و به آن اینترانت میگویند.
اینترانت شبکه ای است که به منظور پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی درون سازمانی با استفاده از مفاهیم وب و ابزارهای آن طراحی میشود.
این شکه میتواند توانایی های اینترنت را برای سازمان شبیه سازی کند. اینترانت شرایط کار گروهی بین کارکنان و واحدهای مختلف سازمانی را فراهم میکند. برای شرکت ها و موسساتی که دارای نرم افزارهای اینترنتی میباشند، وجود پورتال های درون سازمانی امکان استفاده مشترک از اطلاعات بانک های اطلاعاتی و برنامه ها را با هزینه پایین فراهم میکند.
از طریق مرورگر ها مدیران میتوانند به اطلاعات مورد نیاز مانند شرح حال کارکنان، طرح های کاری، قوانین و مقررات، اطلاعات کارکردی خاص مانند فروش اسناد سازمانی دست یابند. همچنین میتوانند به جستجوی اطلاعات و یا دسترسی به نرم افزارهای موجود در شبکه و نصب آن در سیستم خود اقدام کنند.
از اینترانت میتوان جهت برقرای ارتباط درون سازمانی مانند کنفرانس استفاده کرد. همچنین امکاناتی مانند پست الکترونیک، پست صوتی و یا روز شمار الکترونیکی را میتوان در اینترانت قرار داد.
اینترانت در محدوده یک سازمان طراحی میشود و الزاما این محدوده یک محدوده جغرافیایی نیست. یک سازمان میتواند از طراحی LAN و یا WAN در اینترانت خود استفاده کند. موارد کاربرد اینترانت به شرح زیر است:

• استفاده مشترک از اطلاعات
• برنامه ریزی و زمانبندی گروهی کارها

اکسترانت چیست؟
در ایجاد سیستم های میان سازمانی گاهی ضروریست تا سیستم های داخلی شرکای کسب و کار به یکدیگر متصل گردد که معمولا به اینترانت های شریک متصل میشود. راه حل معمول، استفاده از اکسترانت است. اگرچه اکسترانت ها در حال تکامل هستند. این چنین برداشت میشود که این نوع از شبکه، گروه های شریک را در روی اینترنت با یکدیگر مرتبط ساخته و دسترسی خاصی از اینترانت شرکت ها را امکانپذیر می سازد.
تعریف دیگر اکسترانت آن است که مشتریان و یا تامین کنندگان میتوانند یک سویه به اینترانت شرکت دسترسی یابند. این تعریف امروزه اعتبار چندانی ندارد.
واژه اکسترانت از extended intranet ساخته شده است. هدف اصلی اکسترانت تسریع همکاری میان شرکای تجاری است.
اکسترانت پذیرای تامین کنندگان تجاری، مشتریان و دیگر شرکای تجاری است، که از طریق اینترنت به آن دسترسی دارند. اکسترانت افرادی را که در بیرون شرکت قرار گرفته اند را قادر میسازد تا با یکدیگر و افراد درون سازمان همکاری نمایند. اکسترانت گروه های همکار تجاری و کارکنان از راه دور را قادر میسازد تا به اینترانت شرکت از طریق اینترنت وارد شوند و به داده ها دسترسی یافته، سفارش دهند، وضعیت سفارش خود را کنترل نمایند، ارتباط برقرار و همکاری نمایند.
عناصر، ساختار و مزایای اکسترانت
اکسترانت زیرساختی مشابه اینترنت دارد و شامل سرور، TCP/IP ، پورتال ها، وب سایت های طراحی شده، پست الکترونیک و مرورگرهای وب است. به علاوه اکسترانت ها از فناوری VPN برای ارتباط امن تر بر روی اینترنت استفاده مینماید.
اکسترانت همکاری به صورت real time موثر و کارا را میسر مینماید. همچنین شرکا و یا استفاده کنندگان میتوانند فعالیت هایی مانند کنترل وضعیت سفارش و یا سطح موجودی انبار را شخصا انجام دهند.
انواع اکسترانت
بستگی به شرکای همکار و نیز دلایل همکاری سه نوع اکسترانت تعریف میشود:
1-    شرکت با تامین کنندگان، مشتریان و واسطه ها
این نوع اکسترانت در حیطه یک شرکت ایجاد میشود. نمونه ای از آن اینترانت شرکت fedex است. از طریق آن افراد میتوانند بسته پستی خود را دنبال نمایند.
2-    اکسترانت یک صنعت
بازیگران اصلی در یک صنعت میتوانند اکسترانتی را ایجاد نمایند تا همگی از آن بهره مند شوند. بزرگترین پورتال اکسترانت جهان، پورتال اکسترانت همکاری است که توسط جنرال موتورز، فورد و دایمر کرایسلر استفاده میشود.
اکسترانتی به نام  Automative Network Exchange (AXN) سازندگان خودرو را با بیش از 10000 تامین کننده به یکدیگر متصل میکند.
3-    شرکای تجاری و سرمایه گذاری مشترک
در این نوع اکسترانت، شرکا در یک شرکت سرمایه گذاری مشترک از اکسترانت به عنوان محرکی برای همکاری و ارتباطات سود میبرند. نمونه ای از آن پورتال اکسترانت آمریکا برای وام های بازرگانی است.
مزایای اکسترانت
مزایای اکسترانت میتواند مشابه اینترنت باشد. مزیت اصلی پورتال های اکسترانت تسریع فرایندها و گردش اطلاعات، بهبود ورود سفارشات و خدمات مشتری و هزینه پایین است. به عنوان مثال برای ارتباطات، سفرها و سربارهای اداری و بهبود کلی در اثربخشی سازمان ها، پورتال های اکسترانت ماهیتا دائمی هستند و شرکا از قبل مشخص هستند.
از مفهوم اکسترانت میتوان در B2B استفاده کرد. استفاده از این شبکه در تجارت الکترونیک و ارتباطات در زنجیره تامین رایج است.