اقتصاد دیجیتالی مفهوم نسبتا جدیدی است که با گسترش فناوری اطلاعات و بکارگیری آن در جوامع در حال تکامل است. اقتصاد دیجیتالی که در مواردی اقتصاد اینترنتی، اقتصاد نوینی یا اقتصاد شبکه ای نامیده می شود، اقتصادی است که بر پایه فناوری های دیجیتال شامل شبکه های ارتباط دیجیتالی (اینترنت و دیگر شبکه های ارزشی افزوده) رایانه ها، نرم افزار و دیگر فناوری های اطلاعاتی مرتبط استوار است.

 

اقتصاد دیجیتالی عبارتست از «شبکه ای جهانی از اقتصاد و فعالیت های اجتماعی که از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت، موبایل و شبکه ها امکانپذیر گردیده است».
در این اقتصاد نوین، شبکه سازی دیجیتالی و زیرساخت های ارتباطی بستری جهانی فراهم می آورد که در آن افراد و سازمانها با تجهیز به راهبردها به تعامل با یکدیگر، برقراری ارتباط، همکاری و جستجوی اطلاعات می پردازند. این بستر شامل موارد زیر است:
•    طیف وسیعی از محصولات با قابلیت تبدیل به دیجیتال، پایگاه های داده، اخبار و اطلاعات، کتاب ها و مجلات، برنامه های رادیو و تلویزیون، فیلم، بازی های الکترونیک، لوح فشرده موسیقی و نرم افزارها که در بستر دیجیتالی هر زمان و هر مکان در سرتاسر جهان قابل دسترسی و تحویل است.
•    مصرف کنندگان و شرکت ها به مبادلات مالی دیجیتالی می پردازند. مبادلات مالی از طریق پول های دیجیتالی یا از طریق رایانه های شبکه ای و یا تجهیزات سیار انجام می شود.
•    کالاهای فیزیکی مانند لوازم خانگی و اتومبیل که مجهز به ریزپردازنده ها و امکانات شبکه ای هستند.
نمادهای اقتصاد دیجیتالی بهره گیری از رسانه هایی مانند رایانه، تلفن سیار، تجهیزات و ابزارهای ارتباطی مانند کنسول ها در فعالیت هایی مانند ارسال پیام به دوستان و سازمان ها، جستجو برای دریافت یک خدمت در شهر، بهره گیری از مسیریاب در خودرو برای مسیریابی، خرید و پرداخت ها، تبادل کالا یا خدمات، دریافت خدمات از سازمانها و … می باشد.
در سازمانها، اقتصاد دیجیتالی با همکاری سازمان با تامین کنندگان و مشتریان در ارائه خدمات بهتر و همکاری کارآ و موثرتر نشان داده می شود. همچنین بکارگیری فناوری اطلاعات در زنجیره ارزشی و تغییر و نوآوری در فرایندها، عملیات و فعالیت های اداری و اجرایی می تواند نشانه ای از اقتصاد دیجیتالی باشد.
تاثیر اقتصاد دیجیتالی در آموزش از طریق بکارگیری فناوری اطلاعات در تهیه محتوا، امکان ارتباط استاد با دانشجو و بالعکس، مدیریت بر خط امور آموزشی و در نهایت اجرای آموزش امکانپذیر می شود.
شاید به سختی بتوان آینده و نهایت اقتصاد دیجیتالی را پیش بینی کرد، زیرا این اقتصاد مبتنی بر فناوری اطلاعات و نوآوری های آن و نفوذ فناوری در کسب و کار بوده و با سرعت بالا و غیر قابل تصور به پیش می رود. با سرعت غیر قابل پیش بینی تغییر و تکامل فناوری اطلاعات به دشواری بتوان آینده را پیش بینی کرد.
اقتصاد دیجیتالی نیاز به زیرساختی دارد که در مرحله نخست وظیفه دولت و گسترش آن از طریق سازمانها و بخش های مختلف جامعه است. جدول زیر مقایسه چند کشور از نظر زیرساخت های اجتماعی مورد نیاز برای ورود به این اقتصاد است.

بیشتر بخوانید
موانع به کارگیری و اجرای دولت الکترونیک و چالش های آن

نقش دولت ها در توسعه اقتصاد دیجیتالی
دولت ها نقش اساسی در توسعه و گسترش اقتصاد دیجیتالی دارند. دولت ها از طریق سیاست گذاری، تامین زیرساخت‌های لازم و نیز کاهش فاصله یا نابرابری در بهره گیری از فناوری اطلاعات و طراحی مکانیزم های تشویقی در توسعه و بکارگیری آن، نفوذ و گسترش اقتصاد دیجیتالی را تسهیل می نمایند. بنابراین محرک اصلی این اقتصاد دولت ها هستند. با حرکت دولت‌ها بخش های مختلف اقتصادی جامعه و سازمانها و کسب و کارها می توانند با بهره گیری از اقدامات دولت، نیازهای کسب و کار خود را تشخیص و با تکیه بر توانمندی های به وجود آمده بستر خاص مورد نیاز خود را تامین و از مزایای این اقتصاد بهره مند شوند و در نهایت افراد و گروه های جامعه نیز با بهره مندی از این بستر و خدمات ارائه شده می توانند سطح زندگی خود را ارتقاء داده و از حیات در این فضای اقتصادی و اجتماعی لذت ببرند.